| Programma-archief 2012 |
| |  |
De Stichting Culturele Evenementen Nicolaikerk presenteert de Nicolaiconcerten.
Kaartverkoop vindt vanaf een half uur voor aanvang van het concert plaats bij de ingang van de Nicolaïkerk. De concerten duren ongeveer 45 minuten.
Het actuele programma is te vinden in de Agenda.
De Nicolaikerk is gelegen aan het Nicolaaskerkhof in de zuidelijke binnenstad van Utrecht (Zie Stadsplattegrond Utrecht).
Oude Muziek in de Klaas 2012: Pareti Parlanti
BRISK Recorder Quartet Amsterdam
Programma
| Adrian Willaert (ca.1490-na 1562) | - | Quando gionsa per gli occhi al cor |
| Jannes Martini (ca.1440-1497/98) | - | J'ay pris amours |
| Heinrich Isaac (ca. 1450-1517) | - | Jam pris amors |
| Andrea Gabrieli (1510-1586) | - | Canzon Francese detta Martin menoit |
| Anoniem | - | La Spagna |
| Joannes Ghiselin (vroeg 16e eeuw) | - | Bassedanze (La Spagna) |
| Renske Vrolijk | - | Ghost Wall (2008) |
| Anoniem | - | J'ay pris amours - |
| Hayne van Ghizeghem (ca.1445- 1472/1497) | - | De tous biens playne |
| Josquin Des Prez (ca.1440-1521) | - | De tous biens playne |
| Cipriano de Rore (1515/16-1565) | - | Anchor che col partire |
| Giovanni Bassano (ca.1558-1617) | - | diminuties |
| Francesco Bendusi (fl. 1553) | - | Pietoso, Pass'e mezzo ditto il Romano, Incognita, Pass'e mezzo ditto il compasso, Cortesa Padoana |
Toelichting
Wie wel eens een gondeltocht door Venetië heeft gemaakt, weet hoe sprookjesachtig de huizen en pallazzi in het water staan. Vanaf het water is de stad nog mooier dan lopend door kleine steegjes, over pleinen en bruggetjes. Verschillende eeuwen hebben verschillende bouwstijlen nagelaten. Gotische en renaissance-paleizen staan broederlijk naast elkaar en ook modernere tijden hebben hun stempel gedrukt. Het weer en het water hebben de muren door de eeuwen heen verweerd. Pareti parlanti, sprekende muren, is het motto van dit programma. Hoe zouden al deze muren klinken?
Toen we Renske Vrolijk vroegen om een compositie voor ons te schrijven, dacht zij aan oude muren. Zij zegt daar zelf over: "Aanleiding voor dit stuk voor BRISK is een 1-aprilgrap van enkele jaren geleden. Iemand beweerde een apparaat uitgevonden te hebben, waarmee hij in muren opgeslagen geluidsgolven weer kon opvangen. Hij claimde op die manier een opname van Chopin zelf te hebben vastgelegd. Deze grap prikkelt mijn fantasie tot in het oneindige. Wat nu als het waar zou zijn, dat in muren van oude kerken, kastelen en ruïnes echt het geluid van eeuwen zou zijn vastgelegd? Ik zie mij al met een of andere magische negentiende-eeuwse stethoscoop aan een kerkzuil gekluisterd staan, bezwerend net zo lang tot die lang geleden gezongen melodie loskomt. Voor Ghost Wall heeft sopraan Johannette Zomer haar stem geleend aan madrigalen van Willaert en Tromboncino. Haar stem klinkt, door electronica vervormd, alsof ze uit een ver verleden naar ons zingt."
Venetië is door de eeuwen heen één van de belangrijkste muziekcentra van Italië en misschien wel van Europa geweest. In de 15e en 16e eeuw domineerde de polyfonie van de Nederlandse school het muzikale idioom in Europa. Musici uit het Noorden bleken zeer gewild. In vrijwel alle Europese staten werkten in de renaissance zangers uit de Nederlanden, en degenen onder hen die ook componeerden, waren soms internationale beroemdheden. Maar Italië had toch veruit de grootste aantrekkingskracht voor deze muzikale noorderlingen. Ze werkten er voor pausen en kardinalen, keizers en koningen, hertogen en adellijke families.
De Venetiaanse drukker Ottaviano Petrucci speelde een grote rol bij de verspreiding van muziek uit de lage landen in Italië. Rond 1490 trok hij naar Venetië om de drukkunst te leren, en in 1498 probeerde hij van de Doge het exclusieve recht te verkrijgen om in de volgende twintig jaar muziek te drukken. Dat lukte hem op 25 mei van dat jaar en daardoor zijn er geen andere Venetiaanse muziekdrukken bekend van vóór 1520. Petrucci ontwikkelde nieuwe druktechnieken waardoor hij grote oplagen van polyfone muziek kon verzorgen. Hij publiceerde werken van Nederlandse polyfonisten zoals Heinrich Isaac, Hayne van Ghizeghem, Joannes Ghiselin en Josquin Des Prez.
Componisten uit de Lage Landen waren ook van grote invloed op het muziekleven in Venetië.
Toen er in 1527 een vacature ontstond voor een kapelmeester aan de San Marco, werd Adriaan Willaert daar benoemd. De Vlaming Cypriano de Rore behoorde er tot zijn leerlingen en waarschijnlijk ook Andrea Gabrieli.
In de loop van de 16e eeuw verscheen in Venetië een aantal belangrijke boeken over de kunst van het versieren. Het oudst overgeleverde is La Fontegara van Sylvestro Ganassi (1553). Il vero modo di diminuir (De ware kunst van het versieren) van Dalla Casa en de uitgaven van Bassano en Rogniono volgden later in de eeuw. Ze geven ons een indruk van de grote virtuositeit van de instrumentalisten en vocalisten in die periode.
Hier vinden we niet alleen voorbeelden voor versierde passages en cadenzen, maar ook complete versierde madrigalen en chansons uit de jaren 30 en 40 van de 16e eeuw worden opnieuw gebruikt. De populariteit van deze composities kan afgemeten worden aan de frequentie, waarin ze opduiken in allerlei instrumentale zettingen. Anchor che co'l partire van Cypriano de Rore staat bijvoorbeeld absoluut bovenaan in de hitlijst van de diminutie-boeken en wordt hier uitgevoerd met diminuties voor de bovenstem van Giovanni Bassano. Andrea Gabrieli en Giovanni Bassano waren beiden werkzaam in de San Marco in Venetië. De intavolatie Canzon Francese detta Martin menoit, gebaseerd op een chanson van Clement Janequin is van de hand van Andrea Gabrieli. De dansen van Francesco Bendusi werden ook uitgegeven in Venetië.
De kunst van het diminueren was een typische muzikanten-kunst. Bestaande composities werden als uitgangspunt genomen om over te variëren en diminueren. Als BRISK hebben we ons hierdoor laten inspireren. We spelen niet alleen uitgeschreven diminuties van collega's uit de 16e eeuw, maar ook onze eigen gebaseerd op hun aanwijzingen. Zo vervaagt de grens tussen oude en nieuwe muziek. Oude en nieuwe muren staan naast elkaar of beter misschien: een nieuwe uitbouw verschijnt aan een bestaand gebouw.
BRISK Recorder Quartet Amsterdam
BRISK betekent levendig en wakker. Variatie in stijl en sfeer, virtuositeit en luchtigheid - dat zijn de ingrediënten voor een concert van BRISK. Het kwartet verschijnt altijd op het podium met een enorme verzameling blokfluiten. Sinds de oprichting in 1986 gaf BRISK talloze concerten op podia en festivals van naam in vele Europese landen, Canada en de VS. BRISK maakte opnamen voor radio en televisie in Nederland en in het buitenland, en is op diverse, door de pers geprezen cd's te beluisteren.
Met een gedurfde programmering van oude en hedendaagse muziek verkent het ensemble de grenzen van het repertoire. Vele componisten droegen werk op aan het kwartet. BRISK werkt regelmatig samen met collega-musici, en ook met kunstenaars uit andere disciplines zoals acteurs, regisseurs, tekstschrijvers en filmers. BRISK maakte naam door de levendige vertolkingen van oude muziek, de zoektocht naar onbekend repertoire en de vele bewerkingen die het ensemble maakte in de traditie van het instrument. Het kwartet werkte samen met vocalisten als Michael Chance, Marcel Beekman, Johannette Zomer, Maarten Koningsberger, het Egidius Kwartet en het Gesualdo Consort. BRISK maakte concertprogramma's met instrumentalisten als Bernard Winsemius, Leo van Doeselaar, Rainer Zipperling, Mike Fentross en The Locke Consort.
Tot de lange lijst van componisten die voor het kwartet schreven, horen onder meer Martijn Padding, Ron Ford, Theo Verbey, Calliope Tsoupaki, Bart Visman, Klaas de Vries en Roderik de Man. In BRISK- programma's met oude muziek klinkt vaak nieuw werk als commentaar of contrast, en ook in de kindervoorstellingen van BRISK is veel nieuwe muziek te horen. BRISK geeft regelmatig concerten met specialisten in de hedendaagse muziek zoals pianiste Tomoko Mukaiyama, componist en improvisator Guus Janssen, zangeres Greetje Bijma en slagwerker Ramon Lormans.
Met regisseurs als Pieter van Empelen, David Prins, Jetse Batelaan en Marc Krone en acteurs als Porgy Franssen, Bart Kiene en Hans Thissen, maakte het ensemble een aantal zeer succesvolle kindervoorstellingen.
Het kwartet heeft een uitgebreid instrumentarium, dat door intensieve contacten met blokfluitbouwers uit de hele wereld voortdurend in ontwikkeling is. Daarmee kunnen composities uit de renaissance, de barok, de 20e en de 21e eeuw elk in hun eigen stemming en klankkleur worden uitgevoerd.
De vier blokfluitisten van BRISK zijn niet alleen bevlogen musici, maar ook bevlogen docenten. De leden van BRISK gaven samen en ook afzonderlijk van elkaar cursussen en workshops in diverse Europese landen, Canada, de Verenigde Staten en Taiwan. Zij hebben lesgegeven aan diverse conservatoria en muziekscholen in Nederland. Het ensemble heeft ook een bladmuziekserie met eigen bewerkingen en speciaal voor BRISK geschreven composities bij uitgeverij Ascolta.
Programma onder voorbehoud.
Website: http://www.brisk.nl