Jan Jansen en David Jansen

Brechtje Roos en Frederike de Winter

.

Marijke van Kooten en Jan Hage

.

Jan Welmers bij het slagwerk

.

.

.

.

.

Jan Welmers 70 jaar

Een weekendproject rondom Jan Welmers

Programma

De in Utrecht woonachtige componist Jan Welmers wordt zeventig in 2007. Welmers is één van de weinige Nederlandse componisten van orgelmuziek van werkelijk internationaal niveau. Hij is de enige, die de belangrijke twintigste-eeuwse stroming van de minimalmuziek op uiterst effectieve en unieke wijze binnen de orgelmuziek een plaats heeft gegeven. Daarnaast is Jan Welmers jarenlang als orgeldocent verbonden geweest aan het Utrechts Conservatorium. Tal van jonge organisten werden door zijn enthousiasme gegrepen door hedendaagse muziek.
Redenen genoeg om ter gelegenheid van Welmers' zeventigste verjaardag hem en zijn composities in het zonnetje te zetten middels een klein Welmersfestival in Utrecht met o.a. een concert in de Nicolaïkerk, waarin ook aandacht wordt geschonken aan een minder bekende zijde van zijn oeuvre namelijk de kamermuziek, zodat een zo divers en kleurrijk mogelijk beeld kan worden gegeven van zijn werk. Medewerking verlenen de klavecinisten Jan en David Jansen, de violiste Marijke van Kooten, de slagwerkers Frederike de Winter, Johan Faber en Herman Halewijn, de blokfluitiste Brechtje Roos, de trompettist Anton Weeren en de organisten Ko Zwanenburg en Jan Hage.


Bij het grote publiek geniet Jan Welmers vooral bekendheid als componist van orgelwerken. Hij schreef echter werken voor tal van andere instrumenten en bezettingen. Het is goed om ter gelegenheid van zijn 70ste verjaardag een dwarsdoorsnede van zijn oeuvre te geven. Daardoor ontstaat een afwisselend en boeiend programma, dat een klankbeeld geeft van ontwikkelingen die Welmers heeft doorgemaakt.
In het eerste gedeelte van het programma klinken twee vroege kamermuziekwerken van Welmers. Muziek voor twee klavecimbels schreef hij in 1974 voor Jan Jansen en Lien van der Vliet. De twee klavecinisten voeren in dit werk een muzikaal gesprek, waarbij ze over en weer op elkaar reageren. Zoals de titel aangeeft is ook Querelles een muzikale confrontatie, in dit geval tussen blokfluit en marimba.
De beide Marcussen-orgels van de Nicolaïkerk komen in het tweede deel van het programma aan bod, zowel solistisch als in combinatie met andere instrumenten. Jan Welmers licht Running voor viool en orgel zelf als volgt toe: "Zoals de titel aangeeft, verloopt deze muziek snel en onrustig. Op gezette tijden wordt de bewegingsstroom echter onderbroken om plaats te maken voor andersoortige bewegingen zoals dans, drie oude hymnen en later in het stuk een koraal. Het stuk eindigt met een korte reeks van snelle figuren die kruiselings naar boven en naar beneden rennen en in het niets verdwijnen." Licht en Donker V ging op 10 juni 2006 in première en is daarmee het meest recente werk van Jan Welmers. Het maakt onderdeel uit van de grote compositiecyclus Licht en Donker. Het programma besluit met Monologen, Dialogen, een grootse, kleurrijke compositie met grote contrastwerkingen en tegelijkertijd een grote spanningsboog.

De muziek van Jan Welmers wordt met enige regelmaat in de Nicolaïkerk uitgevoerd. Logisch, want de schitterende akoestiek van de kerk en de heldere klank van de beide Marcussen-orgels vormen een ideale combinatie om de werken van Jan Welmers tot klinken te brengen. Als organist weet Welmers optimaal gebruik te maken van de specifieke klankmogelijkheden van een grote kerkruimte zoals de Nicolaïkerk. Bovendien kunnen de twee Marcussen-orgels tijdens dit concert gebruikt worden. Welmers' kamermuzikale werken vragen om een meer intieme locatie met een bescheidener akoestiek. Ook daarover beschikt de Nicolaïkerk: het zuidertransept is uiterst geschikt voor kamermuziek. Zowel kerk als orgels zullen tijdens dit concert dus optimaal benut worden.

Jan Welmers werd geboren op 6 juli 1937 te Zuidlaren. Hij studeerde orgel aan het Gronings conservatorium bij Wim van Beek en aan het Utrechts conservatorium bij Cor Kee. Daarna studeerde hij compositie bij Kees van Baaren. Jan Welmers was lange tijd organist van de Grote of St. Stevenskerk te Nijmegen. Van 1974 tot 1998 was hij docent voor het hoofdvak orgel en orgelimprovisatie aan het Utrechts conservatorium. In 1966 won Welmers het Nationaal Orgelimprovisatieconcours te Bolsward. Op 22 oktober 2005 ontving hij de Jan Pieterszoon Sweelinckprijs in de Oude Kerk te Amsterdam, vanwege zijn grote betekenis voor de nationale en internationale orgelcultuur.
Uit zijn omvangrijke orgeloeuvre blijkt, dat Welmers niet tot de componerende organisten behoort die traditiegebonden en liturgisch georiënteerde muziek schrijven. Welmers richt zich op wat om hem heen gebeurt in de hedendaagse muziek. Hij laat zich voortdurend beïnvloeden door actuele tendensen. Zijn werk geeft dan ook een veelzijdig beeld van stromingen die de afgelopen decennia in de hedendaagse muziek actief waren. Zo gebruikt hij clusters en grafische notatie (Sferen '70), twaalftoonstechniek en serialiteit (Passacaglia), repetitieve techniek (Laudate Dominum, Sequens, Litanie) en citaten (Transformaties, Reflectie, 'Von Gott will ich nicht lassen'). Ondanks deze invloeden slaagt Welmers erin door een persoonlijke verwerking een eigen geluid te laten horen.
Naast orgelwerken schreef Jan Welmers kamermuziek, waaronder Muziek voor 2 klavecimbels en Querelles. Ter gelegenheid van het 8ste Internationale Congres voor Beiaardiers schreef hij in 1989 Songs voor drie beiaards en luidklokken.

Top

[Home]