.

.

.

.

.

Sax en Orgel

Programma

De werken en componisten:


Rothko

Over de compositie "Rothko" schrijft de componist Andries van Rossem het volgende:
"Kijken naar een schilderij van Mark Rothko is pas opwindend, als je het eerste stadium
voorbij bent. Je loopt niet door, blijft staan voor de ogenschijnlijk saaie kleurvlakken. Het
kan dan gebeuren, dat je wordt verrast door een verandering in je waarneming. De vlakken beginnen te zinderen en lijken je te willen opzuigen. Zo' n omslag heeft wat tijd nodig en die neem je zelden in een museum.
Rothko noemde z' n schilderijen drama's, hij hield niet van abstracte kunst (hoewel hij tot de abstract expressionisten wordt gerekend). In m' n stuk, dat begon als een neerslag van een improvisatie bij een lezing over Rothko, ontwikkelt de vorm zich op een manier, die lijkt op wat ik hierboven heb beschreven. Wellicht wat nadrukkelijker, omdat de tijd voor je wordt
uitgelegd. Je moet eerst de weg van a naar b afleggen. Is deze informatie nu van essentieel belang? Ik denk eigenlijk van niet. Welbeschouwd heeft m' n stuk niets met de schilderijen van Rothko te maken. De logica is intrinsiek muzikaal, welke inspiratie er ook aan ten grondslag ligt.
"Rothko" is geschreven in opdracht van "Het Orgelpark" te Amsterdam en opgedragen aan Ivo de Jong, in herinnering aan onze waarnemingen, oog in oog met Rothko's, op locatie."

Andries van Rossem studeerde orgel bij Johan van Dommele aan het Arnhems Conservatorium. Daarna veranderde hij zijn koers en koos voor compositielessen bij Klaas de Vries en Peter-Jan Wagemans, aan het Rotterdams Conservatorium. In 1990 kreeg hij een beurs van het Ministerie van WVC om compositie te studeren bij Franco Donatoni in Milaan. Ook volgde hij zomercursussen bij beroemde componisten als Morton Feldman. Andries van Rossem is docent Eigentijdse Muziek aan de Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem.


Sequenza VIIb

Luciano Berio wil in de Sequenzas voor solo instrumenten een polyfone manier van luisteren ontwikkelen. Zoals hij het zegt:" Ik wil voortdurend een latent, impliciet contrapunt suggereren, zoals in de 'polyfone melodieën' van Bach".


Luciano Berio was een Italiaans componist. Hij richtte in samenwerking met Bruno Madema de "Studio di Fonologia" op, een experimenteel orkest. Later wordt hij professor aan de befaamde Juilliard School in New York. Zijn oeuvre omvat een breed scala aan vormen en vormexperimenten. Hij schreef zowel kamermuziek, composities voor groot orkest en vocalisten als elektronische muziek. Hij werkte zijn levenlang aan een reeks Sequenzas voor solo-instrumenten. Het gebruik van muzikale en literaire citaten en het incorporeren van allerlei soorten volksmuziek is kenmerkend voor zijn werk.



Tonal colours for organ

Deze compositie werd geschreven in opdracht van het Fonds voor de Scheppende Toonkunst. Het werk werd opgedragen aan Jos van der Kooij.
Jacques Bank zegt over dit werk: "Vijf korte delen, ieder met een eigen karakter en kleur, waarbij de tonaliteit niet langer gestuurd wordt door harmonische wetten van weleer, maar nog slechts dient als middel om te 'kleuren'."

Jacques Bank studeerde compositie aan het Amsterdams Conservatorium bij Ton de Leeuw en Jos Kunst. In 1974 sloot hij deze studie af met de Prijs voor Compositie.
Werken van hem werden in première gebracht in binnen- en buitenland, onder andere gedurende de Gaudeamus Muziekweken van 1973, 1974 en 1975, het Holland Festival 1976 en de Wereldmuziekdagen 1980 van de ISCM in Israël.
In 1988 werd de opera " Een tanthologie" voor het eerst uitgevoerd. T.g.v. het 75-jarig jubileum van het Rotterdams Philharmonisch Orkest componeerde Jacques Bank in opdracht "Episodes de la vie d'un artiste", dat op 11 juni 1994 in première ging. In 2000 werd "De Bijlmer Opera" op tekst van Fer Bank verschillende malen opgevoerd.
"Minutes of Lives" kreeg een aanbeveling tijdens het Rostrum of Composers 1985. In 1989 ontving Bank de Matthijs Vermeulenprijs van het Amsterdams Fonds voor de Kunst voor zijn "Requiem voor een levende" (1985). In 1992 werd de opera "De pianojuf" (The piano teacher) bekroond door de jury van de 'International Composers' Competition for mini operas for children' in Warschau.

Sarabanda in c (BWV 1013) Johann Sebastian Bach (1685-1750)

Ties Mellema over deze Sarabanda in c: "Tot de vele intrigerende aspecten van de muziek van Bach voor soloinstrumenten behoren zijn 'schaduwnoten': Bach zet een lijn in en kan daar dan noten uit weglaten (die de luisteraar dan vervolgens zelf invult!) ten behoeve van een andere lijn erboven of eronder. Bach schreef al 'ghost notes' eeuwen voor de jazz ontstond!"

Clair - Obscur

Dit stuk van Daan Manneke zal mondeling worden toegelicht door Ties Mellema.

Daan Manneke volgde vanaf 1959 een studie aan het Brabants Conservatorium in Tilburg bij Jan van Dijk (compositie) en Huub Houët en Louis Toebosch (orgel). Daarna ging hij nog in de leer bij Kamiel d'Hooghe in Brugge en Brussel. Door de kennismaking, lessen (vanaf 1966) en vriendschap met de Nederlandse componist Ton de Leeuw kregen zijn leven en composities definitief vorm. Het is Ton de Leeuw, die Manneke in contact bracht met Messiaen, bij wie hij enige lessen volgde. Na jarenlang organist te zijn geweest werd Manneke in 1972 docent aan het Amsterdamse Sweelinck-conservatorium, waar hij vanaf 1986 compositie doceerde. Met zijn kamerkoor Cappella Breda voert Manneke repertoire uit van Venetiaanse dubbelkorigheid tot Bruckner, Arvo Pärt en onbekende Renaissance-componisten.Wezenlijk voor Daan Manneke's denken over muziek is zijn grote belangstelling voor improvisatie, de andere kant van de vaak organisch gegroeide, strenge vorm. Actie tegenover reflectie, inval tegenover uitgebalanceerde vorm. Als geen ander weet Manneke in cursussen een heel publiek tot improviseren te brengen. Manneke schrijft een groot en veelzijdig ?uvre van meer dan 150 werken. Voor zijn vele verdiensten op muzikaal terrein ontving hij in 1999 de cultuurprijs van de provincie Noord-Brabant.


Ofonia

Ofonia is door Berry van Berkum geschreven voor Ties Mellema en Ko Zwanenburg in opdracht van Het Orgelpark te Amsterdam.
In de compositie worden de uitersten van de altsaxofoon verkend o.a. door veelvuldig gebruik van de zogenaamde multi phonics. Een saxofoon kan op deze manier net als een piano of orgel meerdere tonen tegelijkertijd laten klinken. In de eerste en laatste sectie klinken deze multi phonics samen met dezelfde tonen door het orgel. Het ritmische middendeel stelt hoge eisen aan de vertolkers, waarbij de steeds muterende ritmische cellen dan weer precies samenvallen en dan weer ogenschijnlijk langs elkaar heen leven. Na geleidelijke intensivering volgt na een apotheose een echo van de eerste sectie. Het stuk sluit af met relativerende flierefluiterij.

Berry van Berkum studeerde orgel, improvisatie en piano aan het
conservatorium te Arnhem bij respectievelijk Bert Matter en Jacques Hendriks. Daarna volgde hij onder meer improvisatielessen bij Bert van den Brink en Jan Welmers, en compositielessen bij Andries van Rossem en Klaas de Vries. Hij behaalde prijzen op internationale orgelconcoursen. Sinds 1990 is hij als organist verbonden aan de Antonius van Paduakerk te Nijmegen.

De uitvoerenden:

Ties Mellema is één van de belangrijkste Nederlandse saxofonisten van dit moment. Zijn repertoire reikt van Bach tot Berio. Hij trad op met het Koninklijk Concertgebouworkest, maar ook met Hans Dulfer. Mellema voltooide zijn eerste- en tweedefase-opleidingen aan het Conservatorium van Amsterdam bij Arno Bornkamp. Hij studeerde ook aan de Koninklijke Hogeschool voor Muziek in Stockholm bij Christer Johnsson. Ties Mellema is hoofdvakdocent saxofoon aan de Artez en Fontys Conservatoria in Arnhem en Tilburg.

Remco Jak staat bekend als één van de meest veelzijdige klassiek saxofonisten. Zijn brede artistieke oriëntatie maakt, dat hij zich thuis voelt in een groot scala aan stijlen: dat reikt van Sweelinck tot Glazunov en Xenakis. Remco's uitvoeringspraktijk brengt hem over de hele wereld. Als primarius en oprichter van het Amstel Quartet speelt hij in internationaal gerenommeerde zalen als Carnegie Hall in New York, de Sogukado Hall in Tokyo en het Concertgebouw in Amsterdam. Als freelance orkestsaxofonist speelt hij met het Concertgebouw Orkest, de Radio Orkesten, het Residentie Orkest en de meeste andere Nederlandse orkesten. Remco volgde zijn eerste- en tweedefase-opleiding aan het Conservatorium van Amsterdam bij Arno Bornkamp. Zijn carrière kent vele hoogtepunten en prijzen.

Ko Zwanenburg studeerde aan het Nederlands Instituut voor Kerkmuziek te Utrecht piano bij Theo Saris en orgel bij Elly Kooiman en Kees de Wijs. Aan het Utrechts Conservatorium behaalde hij het diploma Uitvoerend Musicus Orgel, zijn docent was Jan Welmers. Bij Bert Matter volgde hij een cursus improvisatie. Zijn studie werd bekroond met een eervolle vermelding voor het uitvoeren van 20e eeuwse muziek. Het geven van concerten en het begeleiden van solisten en koren combineert hij met lesgeven in zijn eigen praktijk voor orgel en piano. Ko Zwanenburg is cantor-organist van de Nicolaïkerk in Utrecht. Als uitvoerend musicus is hij te beluisteren op de CD "Jan Welmers Organ Works " (1999) en "50 jaar Marcussen - orgel Nicolaïkerk Utrecht" (2006). Nieuwe Nederlandse muziek van o.a.Jacques Bank, Berry van Berkum, Daan Manneke, Andries van Rossem, Wim de Ruiter, Jan Welmers, voerde hij uit met Ties Mellema (saxofoon), Fredrike de Winter (slagwerk) en de Rotterdams Philharmonic Brass Soloists. Als adviseur is hij betrokken bij de Stichting Culturele Evenementen Nicolaikerk te Utrecht.

Top

[Home]